شناسایی و تحلیل پیامدهای ناشی از جابجایی سکونتگاهی: در: مطالعه‌ای قوم‌نگارانه روستای گرازی در شهر تایباد

جابجایی از جمله پدیده­هایی است که در حوزۀ سکونتگاهی مورد بحث قرار می­گیرد. چنین پدیده­ای اغلب در اثر بروز عوامل طبیعی یا انسانی در مناطق روستایی به اجرا در می­آید. بی­شک جابجایی سکونتگاهی که مشتمل بر تغییر مکان یک جمعیت از نقطه­ای به نقطه­ای دیگر است، پیامدهای مطلوب و نامطلوبی را به دنبال دارد که جوانب مختلف زندگی گروه هدف را تحت­الشعاع قرار می­دهد. بر این اساس، شناسایی پیامدهای ناشی از فرایندهای جابجایی نقش مهمی در مدیریت این فرایندها دارد. در این زمینه، هدف اصلی تحقیق حاضر تحلیل پیامدهای ناشی از جابجایی سکونتگاهی در روستای گرازی از توابع شهرستان باخرز در استان خراسان رضوی بود. این مطالعه با رهیافتی کیفی و به شیوۀ قوم­نگاری انتقادی انجام شد. جامعۀ آماری پژوهش مشتمل بر آن دسته از اهالی روستای گرازی بود که تجربۀ مشترک جابجایی سکونتگاهی داشتند. به منظور جمع­آوری داده­ها از روش نمونه­گیری هدفمند استفاده شد. اشباع نظری به عنوان معیار تعیین حجم نمونه مورد نظر قرار گرفت. داده­های این پژوهش با استفاده از تکنیک مصاحبۀ نیمه­ساختاریافته و مشاهدۀ مشارکتی جمع­آوری شدند. نتایج تحقیق نشان داد پیامدهای ناشی از جابجایی سکونتگاهی در روستای گرازی مشتمل بر سه بعد فیزیکی- کالبدی، اجتماعی و اقتصادی است. بی­توجهی به بسترهای اجتماعی و کالبدی روستای پیشین سبب بروز پیامدهای نامطلوب اجتماعی و تغییر ساختارهای شغلی شده است. پیامدهای نامطلوب کالبدی زمینه­ساز پیامدهای اجتماعی، نظیر تعارضات اقشار اجتماعی و پیامدهای اقتصادی، نظیر افزایش بدهکاری­ها، شده است.